عطری که همه‌جا به مشامتان می‌رسد، تقریباً برای همیشه ناپدید شده بود

می‌توانید بوی آن را روی استخوان ترقوه و پشت گوش‌ها در تاریک‌ترین و جذاب‌ترین بارها احساس کنید. بویی دارد شبیه به آن دوست خونسردتان که فقط از فروشگاه RealReal خرید می‌کند و تمام رمان‌های مجموعه‌ی ناپلی را خوانده است. این چوب صندل است، و احتمالاً آن را از عطرهای پرفروش می‌شناسید.

چوب صندل «این خامه‌ای بودن جالبِ شیری را دارد»، فرانک فولکل، عطرساز اصلی پشت عطر Santal 33 از برند Le Labo، می‌گوید. «چیزی در آن هست که به‌طور جهانی دلپذیر است.» اما همین رمز و راز، این درخت را تا آستانه‌ی انقراض کشانده بود.

چوب صندل، با برگ‌های کشیده‌ی سبز روشن و شاخه‌های باریک، گیاهی نیمه‌انگلی است که به درخت میزبان نیاز دارد. ممکن است تا ۳۰ سال طول بکشد تا برای استخراج روغن عطری آماده شود. صنعت مدرن عطرسازی در ابتدا از چوب صندل هندی استفاده می‌کرد، اما از سال ۱۹۷۴ برداشت‌های مهار‌نشده و ناپایدار باعث کاهش شدید عرضه شد و احتمالاً قیمت این چوب را افزایش داد. فولکل می‌گوید: «زمانی بود که این چوب عملاً برای عطرسازان ناپدید شده بود.»

در صحرای استرالیای غربی، جایی که شن‌ها به رنگ خاک‌ سرخی پررنگ هستند و آسمان بیشتر شبیه دریای وسیعی است که تا افق ادامه دارد، حافظان محیط زیست در حال تلاش برای محافظت از درختان بومی چوب صندل‌اند تا سرنوشتی مشابه برایشان رقم نخورد. آن‌ها از مردم بومی‌ای می‌آموزند که این درختان را مقدس می‌دانند: قوم مارتو، یکی از اقوام بومی و صاحبان سنتی سرزمین‌های استرالیای غربی. قوم مارتو بنیاد غیرانتفاعی K Farmer Dutjahn را ایجاد کرده‌اند تا چوب صندل وحشی را احیا، بازسازی و محافظت کنند.

کلینتن فارمر، بنیان‌گذار و رئیس بنیاد می‌گوید: «چوب صندل — که در زبان مارتو به آن "دوتجان" می‌گوییم — برای فرهنگ ما بسیار ویژه است. این یک درخت شفابخش است.» افزون بر رایحه‌ی دل‌فریبش، چوب صندل خواص ضدالتهابی و ضد میکروبی نیز دارد. فارمر توضیح می‌دهد که قوم مارتو نسل‌هاست از آن برای درمان عفونت‌های پوستی، دفع ارواح خبیثه و انجام آیین‌های دود مقدس استفاده می‌کنند.

شرکت Dutjahn Sandalwood Oils، در همکاری با بنیاد K Farmer، روغن چوب صندل را فرآوری، تقطیر و به خانه‌های عطرسازی مانند Givaudan می‌فروشد. آن‌ها برای هر درختی که برداشت می‌شود، بذر جدیدی می‌کارند، با دقت از برداشت بیش از اندازه یا قطع گیاهان جوان پیش از بلوغ اجتناب می‌کنند، و به کاشت غنی‌سازی روی می‌آورند؛ روشی که به تقویت دیگر گونه‌های در حال انقراض بیابانی کمک می‌کند. با این اقدامات، قوم مارتو در تلاش‌اند تا تنوع زیستی را حفظ کرده، اکوسیستم را تقویت کنند و آینده‌ی پایداری برای چوب صندل فراهم آورند.

برای اولین بار امسال، این بنیاد در طراحی مجموعه‌ای از عطرها نقش داشت. در همکاری با برندهای Pura و DSM-Firmenich، که مجموعه‌ای از عطرهای خانگی با پایه چوب صندل تولید کردند، قوم مارتو در انتخاب نام عطرها و طراحی آثار هنری روی شیشه‌ها مشارکت داشتند. برای نمونه، عطر Ochre Heart (قلب خاک سرخ)، برگرفته از رنگدانه طبیعی خاک سرخ است که سنگ‌بنای هنر بومی است، و طراحی انتزاعی آن با رنگ طلایی این ماده معدنی تزیین شده است.

اگر از مردم بپرسید چرا عاشق استفاده از عطر چوب صندل هستند، اغلب می‌گویند رایحه‌اش گرم و آشناست، مثل ژاکت کشمیر موردعلاقه‌شان. با وجود گزینه‌های پایدارتر برای چوب صندل — مانند چوب صندلی که فارمر و خانواده‌اش با دست پرورش داده‌اند و در برخی عطرهای Pura و Givaudan یافت می‌شود — حالا می‌توانید بوی خانه بدهید، بی‌آن‌که خانه‌ی کسی دیگر را ویران کرده باشید.