زن از زبان سردبیر
زن از زبان سردبیر
(قسمت سوم)
دکتر اسداله معظمی‌گودرزی
«به نقل از دایرۀ‌المعارف زن ایرانی»
دوران زن‌سالاری. با برتریهایی که زن در مسائل اقتصادی، خانوادگی و پرورشی، اجتماعی و سیاسی بدست آورد، دوره‌ای نوین در زندگی بشر آغاز شد که به عصر زن‌سالاری (= مادر شاهی) مشهور است و این به دنبال دوره‌ای است که زن و مرد، یکسان از مواهب طبیعی بهره‌مند بودند. گوردون چایلد در کتاب سیر تاریخ می‌نویسد: «در بین ملل کشاورز، زن عامل خویشاوندی است. در زندگی کلان، کارهای مهم به دست زن انجام می‌شود، به همین مناسبت نقش اساسی به عهدة اوست. مسئلة قدرت و اولویت زن نیز از همین‌جا سرچشمه می‌گیرد و حال آنکه در جمعیتهای شبانی برتری نصیب مردان و اختیار در دست آنان بود».
در این دوره، واحد خانواده به طایفة مادر تعلق داشت. شوهر وارد خانوادة زن می‌شد و در صورت ناتوانی و داشتن معایب دیگر، زن می‌توانست او را طرد کند. به علّت قدرتمداری زن، در صورت مرگ زن، شوهرش با خواهر همین زن ازدواج می‌کرد.
با اینکه شناخت دوران زن‌سالاری در ایران هنوز هم به مرحلة توافق عمومی محققان نرسیده است، اما به گزارش گیرشمن، در این جامعۀ بدوی وظیفة مخصوصی بر‌عهدة زن بوده است. زن علاوه بر آنکه نگهبان آتش بود و احتمالاً مخترع و سازندة ظروف سفالین، چوب‌دستی در دست گرفته، در کوهها به جست‌وجوی ریشه‌های خوردنی نباتات یا جمع‌آوری میوه‌های وحشی می‌پرداخت. شناسایی گیاهان و مشاهدۀ فصل رویش گیاهان او را به آزمایش کشت و زرع هدایت می‌کرد. نخستین تلاش وی برای کشاورزی در زمینهای رسوبی انجام گرفت و در دورة حَجَر متأخر ـ که زمان اقامت در غارهاست ـ ابداعات بسیاری کرد که خود شاید نشان تفوق زن بر مرد باشد. در چنین جامعه‌ای به‌تدریج زن ناقل خون قبیله به خالص‌ترین شکل خود بشمار آمد و بدین‌ترتیب اولویت زن، یکی از امور مختص ساکنان اصلی نجد ایران شد و بعدها در آداب آریائیان فاتح وارد شده است.
به گزارش تاریخ، دوران زن‌سالاری در فلات ایران با قدرت هرچه تمام‌تر تحقق یافته است. در این عصر اغلب انواع ارباب به شکل زنان زیبا و خوش‌اندام و مظهر خرد و دانش تصویر شده‌اند...
«ادامه دارد...»